Voorkomen is beter dan genezen
Recent heeft het centrum voor witwasbestrijding (AMLC) zijn jaarplan 2021 genaamd ‘Een gerichte aanpak’ gepubliceerd. Het AMLC is een kennis- en expertisecentrum met als doel de nationale en internationale witwasbestrijding te verbeteren. Het AMLC is een samenwerkingsverband tussen verschillende publieke partijen, waaronder het Openbaar Ministerie (OM), de politie, de Financial Intelligence Unit (FIU), de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD), en private partijen, waaronder banken, notarissen en accountantskantoren. Momenteel is het merendeel van de medewerkers van het AMLC afkomstig van de FIOD.
Het AMLC heeft voor 2021 een drietal strategische doelstellingen geformuleerd:
• Partijen beschikken over adequate vakkennis en expertise om witwassen optimaal te bestrijden;
• De samenwerking van partijen is actief, structureel, effectief en continu in ontwikkeling;
• De samenleving is zich bewust van de kwalijke gevolgen van witwassen (in het kader van preventie).
Bij deze doelstellingen heeft het AMLC de volgende onderwerpen als speerpunt benoemd:
• Versterken en uitdragen van kennis en expertise over witwassen in de keten;
• Versterken intelligence voor signalen en zaken ten behoeve van opsporing;
• Versterken internationale en publiek-private samenwerking;
• Samenwerking met de wetenschap.
Het AMLC noemt kennis en data de rode draad die door zijn werkzaamheden heenloopt. Zo is het doorlopend opdoen van kennis essentieel om de laatste witwasontwikkelingen bij te houden en is het uitwisselen en analyseren van data noodzakelijk voor het opleveren van potentiële opsporingszaken, nieuwe fenomenen of kennisdocumenten.
Naast de eerdergenoemde doelstellingen en speerpunten heeft het AMLC ook een drietal thema’s geformuleerd waar hij in 2021 de focus op legt. Dit zijn Trade Based Money Laundering, Financial Safety en Concealed Assets. Trade Based Money Laundering ziet op het gebruik van goederenstromen voor het verhullen van de criminele herkomst van goederen. Financial Safety ziet op het financiële stelsel waarbinnen risico’s en bedreigingen tijdig worden onderkend waardoor misbruik niet plaats kan vinden. Het thema Concealed Assets ziet op het onttrekken van criminele opbrengsten aan justitie en de belastingdienst.
Tevens heeft het AMLC zogenaamde topics geformuleerd die in 2021 meer aandacht in de vorm van prioriteit en capaciteit behoeven. Deze topics zijn:
• Actualiteiten;
• Internationaal;
• Ondermijning;
• Publieke private samenwerking.
Op operationeel vlak gaat het AMLC in 2021 flink investeren in intelligence, wat voornamelijk het analyseren van verdachte transacties en het ontsluiten van nieuwe datasets omvat. Daarnaast zal de AMLC Suite, waarin verschillende datasets samenkomen en wat door rechercheurs en analisten van de FIOD kan worden doorzocht, verder worden geoptimaliseerd.
Daarnaast wil het AMLC de kennis en bewustzijn vergroten bij enerzijds de partijen die gebruikt kunnen worden in witwasconstructies door middel van nieuwsbrieven, websites en sociale media, en anderzijds door het geven van opleidingen binnen de FIOD, Belastingdienst en andere overheidsinstellingen.
Ondanks dat het AMLC stelt een samenwerkingsverband te zijn tussen publieke en private partijen blijkt uit zijn strategische doelstellingen, speerpunten, thema’s, topics en operationele werkzaamheden dat hij zich voornamelijk richt op het bevorderen van de reactieve handhaving van witwassen door verschillende publieke opsporingsdiensten. Het had meer op de weg van de eigen missie gelegen om samen met de private poortwachters zoals banken in te zetten op het preventief voorkomen van witwassen. Nu diezelfde poortwachters meer recent (zoals bijvoorbeeld ABN AMRO) steeds nadrukkelijker zelf onderwerp van onderzoek worden in het kader van aan witwassen gerelateerde overtredingen, is er juist op dat vlak nog veel winst te behalen. Voorkomen is tenslotte beter dan genezen.
Bijdrage van 23 maart 2021 van Niels Büthker, juridisch medewerker bij Libertas Advocaten.